Af vinnukonum í Einarshúsi

Vinnukonurnar í Einarshúsi hafa frá fyrstu tíð þótt bestu kvenkostir bæjarins og svo er enn. Þessar konur hafa þótt bera ef í athöfnum öllum og gjörvuleik og hafi talist til fyrirmyndar vinnukrafts. Eitt herbergi í Einarshúsi er tileinkað þessum vinnukonum og hefur í daglegu tali verið nefnt " vinnukonuherbergi" og gengið undir því nafni í áratugi . Herbergið er fremur lítið en bjart með stórum glugga sem snýr í átt að bryggjunni sem bíður upp á útsýni inn allt Ísafjarðardjúp. Hefur þetta herbergi án efa að geyma sögu sem gaman væri að glugga í.

Í Brimgný, bók Péturs Oddssonar, segir af vinnukonum:

Þennan vetur var vinnustúlka í Péturshúsi, er Indíana hér Fertramsdóttir. Var það mesta myndarstúlka, 23ja ára að aldri. Milli jóla og nýárs veiktist hún skyndilega. Enn var vont veður og illgerlegt að ná í lækni. Einn daginn mannaði þó Pétur út sinn bezta bát. Það sýnir bezt, hvað þessi illraun var hæpin og hvað mikið lá við, að fjórir úrvals formenn voru valdir í þessa för. Voru það þeir Oddur, bróðir Péturs, Kristján Halldórsson, Bernódus Örnólfsson og Jóhannes Jensson. ( Um alla þessa menn er getið í Áraskipum). Fleiri skipverjar voru ekki. Ísafjarðarlæknar víluðu að jafnaði ekki fyrir sér að fara á milli Bolungarvíkur og Ísafjarðar, en í þetta skipti treystu þeir sér þó ekki til að fara út eftir á bátnum. Komu því formennirnir tómhentir til baka. Mun ekki hafa mátt tæpara standa, að þeir héldu lífi og limum. En að ekki varð slys á leiðinni eða í lendingu, mun eingöngu mega þakka því samhenta úrvalsliði, sem á bátnum var. Óveðrið hélzt næstu daga, og varð ekki frekara að gert, en stúlkan dó á nýársdag 1909. Banameinið var blóðeitrun.

Í þessari sömu bók segir einnig af vinnukonum í húsi sorgarinnar:

Þórlína Guðjónína Jóhannesdóttir var góð stúlka og myndarleg. Hún var vel látin af öllum, sem hún umgekkst, og þeim öðrum, sem einhver kynni höfðu af henni. Hún var trú og dygg í öllu framferðu sínu og kom alltaf fram til góðs á heimilinu, enda höfðu þau hjónin og börnin hennar miklar mætur á henni og töldu hana til fjölskyldunnar.

Sumarið 1908 kom það í ljós, að Þórlína var ekki kona einsömul. Ekki var það þó í meinum, en var að öllu leyti þess eðlis, að enginn skuggi þurfti að falla á mannorð hennar. Hún mun þó hafa tekið sér þetta mjög nærri eða vonbrigði sín í sambandi við það. Henni virtist oft líð illa, er á leið tímann. Daginn, sem hún lagðist á sæng, var stórhríðarbylur og brim mikið, svo að ófært var með öllu að ná í lækni, sem þá var ekki nær en á Ísafirði. Hún fæddi ekki barnið. Voru nú sendir tveir valdir menn landleiðina eftir lækninum. En vegna óveðursins og ófærðar voru þeir sjö klukkustundir á leiðinni frá Ísafirði með lækninn. Voru þeir því heilt dægur á ferðinni, og var Þórlína dáin og barnið líka, þegar læknirinn kom. Var þetta sviplega tilfelli nýtt áfall fyrir fjölskylduna og mikill harmur að henni kveðinn. Það jók og á þessar raunir, að svo slysalega skyldi vilja til, að ekki var hægt að ná í lækni í tíma, sem sennilega hefði getað bjargað báðum þessum mannslífum. Dánardagur Þórlínu var 25. nóvember 1908.

Í Einarssögu Guðfinnssonar er sagt frá vinnukonum í húsi gleðinnar með eftirfarandi hætti:

Það þurfti að dæla baðvatni í dúnk uppi á lofti í Einarshúsi. Vinnukonurnar höfðu þennan starfa, en komust sumar létt frá honum á stundum. Það komu nefnilega ungir menn aðvífandi og dældu fyrir þær og unnu sumir hug stúlknanna, þó að máski fleira hafi nú orðið til þess en beinlínis dælan. Það er svo sem ekki að fortaka það, en Einar telur ákveðið, að dælan sín hafði stofnað til að minnsta kosti þriggja farsælla hjónabanda og margra barna í þorpinu, og kannski fleiri en vitað er um. Stúlkurnar gátu varla fengið haldbetri staðfestingu á ást en þetta, að piltarnir komu hlaupandi til að dæla, því að dælan var þung og seinlegt að fylla dúnkinn. En þarna stóðu þeir sveittir og dældu og gátu rabbað við stúlkurnar sínar á meðan, - og uppskáru sumir ríkuleg laun um síðir. Vinnustúlkur í Einarshúsi vóru oft bestu kvenkostir plássins.

Einn af þessum ungu mönnum var Hálfdán Einarssson, sem kvaddi vinnukonuna og eiginkonu sína í gær og gekk með henni hinstu sporin í þessu lífi. Hann dælir ekki lengur baðvatni á kútinn fyrir Petrínu í bili en fyrir okkur sem trúum því að eitthvað annað og jafnvel betra taki við hinumegin, má vænta þess að enn stærri vatnstankur bíði sem þarf að fylla með reglulegu millibili. Vinnukonan bíður því án efa þolinmóð eftir að sinn piltur komi og dæli á dúnkinn og rabbi við hana í leiðinni og hver veit svo hvernig það kemur til með að enda. Á myndinni hér til hliðar má sjá þessi sæmdarhjón í Einarshúsi sl. sumar. Þá voru nýjar vinnukonur teknar við sem hantéruðu trakteringar ofan í þau hjón og það var einstakur heiður að fá þau í heimsókn.